IMDB’yi Sorgulamayı Öğrenmek

”Hazır 20 yaşına girmişken farklı bir şekilde anmak istedim!”

Film izlemeye başlayalı ne kadar oldu tam olarak bilmiyorum ama o zamana paralel olarak IMDB’yi takip ediyorum. IMDB nedir? Internation World Movie Database, yani dünya üstünde dönen bütün filmleri bünyesinde bulunduran, kim nerede hangi projede oynuyor, yeni yapımlar ve ne zaman yayınlanacakları ve ayrıca yapım öncesi aşamalara kadar bizim takip etmemizi sağlayan bir site. Bünyesinde tüm zamanların en çok gişe yapan filmi, tüm zamanların en iyi 250 filmi ve tüm zamanların en kötü 100 filmi gibi kategorileri barındıran değerli bir kaynak. Ama hep düşündüğüm ve kendimi sorgulamaktan asla alıkoyamadığım bir nokta var ve bu yazı dâhilinde kendi merakımı giderme aşamalarımı ve bu işin aslının ne olduğunu çözme çabalarımı burada aktarmak istiyorum. Belki benim gibi bu konuyu merak edenler vardır ve aynı zamanda belki bu yazıda soru işaretleriyle dolu olan noktalarımı tamamlayabilecek, yanlış olan taraflarımı düzeltebilmeme yardımcı olacaklar vardır.

Her şey gayet güzel, bir filmi izlemeden önce, ben mutlaka IMDB’yi bir açar ve filmin puanına bakarım. Bunun artık daha çok bir ‘’alışkanlık’’ olduğunu söyleyebilirim. İzlemediğim film hakkında yorum okumasam da, trailer’ını izlemesemde bu, yapmaktan kendimi alıkoyamadığım bir alışkanlık oldu ne yazık ki. Bu başlarda sadece bir rutin olarak gelmişti bana ama zamanla izlediğim film sayısındaki artışa paralel olarak, ‘’acaba bu notlarda neyin nesi’’ gibilerinden bir merak oluştu. Daha sonra bu merak çığ gibi büyüdü ve artık sadece notları değil hesaplama metotlarını merak eder oldum. İstemeseniz bile sorgulatıyorlar kendilerini mesela neden kendi sayfasında Shawshank Redemption’un notu 9,2 iken, Top 250 listesinde o not 9,1 olarak gözüküyor diye merak ediyor insan.

Hiç kuşku yok ki, burada belli bir düzen dâhilinde bir şeylerin olması gerekiyor. Günde (rivayet!) 50 milyon tıklama alan bir siteden bahsediyoruz. Diyelim ki bu 50 bin rakamı doğru ve ortaya yeni bir film geliyor. Inception. Ben filmi çok sevdim beğendim filme 9 notunu veriyorum. Birçok insan notlarını verdikten sonra oraya bir ortalama çıkıyor mesela o ortalama 9,3 olsun. Başarının her daim kıskanıldığı bir dünyada yaşamaktayız bunu kimse inkâr etmesin lütfen. Sadece gereksizlik olsun diye filmi bile izlemeden 1 verenler elbette olacaktır. Burada atlanmaması gereken bir şey daha var, daha film sinemalara gelmeden direk 10 yapıştıranlar ne olacak. Mesela size bir örnek vermek istiyorum. “Serenity” filmi daha sinemalara girmeden filme 4bin ila 5 bin kişinin verdiği oylar sonucu ortalaması 9,2 gibi bir rakamdı. İnanılmaz değil mi? İşte tam burada IMDB’nin sistemi devreye girmek zorunda kalıyor.

‘’Oy Filtreleme’’ davası bence çok yerinde bir karar, neresinden bakıldığına göre. Mesela sırf Shawshank ilk sıraya yerleşsin diye bu filme 10 verecekleri ve aynı zamanda bu insanlar da Godfather filmine 1 puan veriyorlar. Bu tip oyların filtrelenmesinden bahsediyoruz burada. Mesela 100.000 bin kişinin oy verdiği filmin ortalaması 7,7 ise 1 puan verenin etkisi milyonda etkisi çok az olacaktır. Sıfır rakamının yanına konulan virgülden sonra sayılamayacak kadar bir etki. Burada size çok fazla laf salatası anlattım, birçok varsayım üstünde durdum ama tek bir şeyi söylemedim. Bunların hepsi sadece ‘’varsayım’’. Benim buraya kadar yazdıklarım ya da bundan sonra bu konu üstüne konuşulacak şeyler. Çünkü kimse bu filtrelemenin gerçek formülünü bilmiyor.

We will not disclose exactly if/when/how certain votes are weighted differently because the idea is, among other things, to give a more objective rating and neutralize attempts to artificially inflate or deflate the average user rating on a film.

Buradan sonra tartışılacak şey, ancak bu sisteme güvenmek olabilir. Sonuçta elbette eleştirmekte serbestiz çünkü bu kadar büyük bir kitleye hitap eden sitenin böyle bir tutum içinde olması ne kadar doğru olabilir? Ama öbür türlüde ortaya çıkacak olan sorunlarla nasıl baş edebileceksiniz. Biz ne anketler gördük, sadece biri öbürünü geçsin diye, daha fazla yandan öbür tarafa düşük not verdiğini. Fanatiklik bazen başa dert oluyor, her alanda. IMDB ayrıca;